“Het is het beste dat er, voorzover mogelijk, voor alle gevallen bepalingen zijn vastgelegd in goed opgestelde wetten die zo weinig mogelijk overlaten aan de personen die uitspraak doen. De reden is allereerst dat het gemakkelijker is één of een paar weldenkende mensen te vinden die bekwaam zijn tot wetgeving en rechtspraak dan een groot aantal”. 

[Aristoteles, Retorica, 1354a32-b1, vert. Marc Huys, Groningen, 2004, p. 23]

De Atheners hadden niet de behoefte om alles wat zich aan maatschappelijke problemen of mogelijke conflicten tussen burgers zou kunnen voordoen in gedetailleerd geformuleerde wetten te vangen, zoals dat in onze tijd gebeurt. Het lijkt wel alsof de wetgever de rechters zo weinig mogelijk interpretatieruimte overlaat. Dat betekent uiteindelijk een ontkenning van de collectieve wijsheid van de massa, waar de Atheners heilig in geloofden.

Waarom zou je bijvoorbeeld een collectief misdrijf als ‘genocide’ willen aanduiden waarbij je een aantal handelingen en bedoelingen nauwkeurig specificeert. Dat levert een ingewikkelde wettekst op die uitsluitend voer voor vakjuristen is. Een lekenjury zou ook heel goed misdrijven kunnen onderscheiden zonder vanuit zo’n strikte wettekst te moeten redeneren.

In het huidige conflict tussen Israël en Hamas kun je bijvoorbeeld nagaan of je, afgaande op degelijk feitenmateriaal, vindt dat het Israëlische leger acties heeft ondernomen die een redelijke zelfverdediging te buiten zijn gegaan.

Dat betekent dat de rechtspraak onvermijdelijk het domein wordt van een klasse van politici, beroepsjuristen, rechters, aanklagers en advocaten, die de tijd en kennis hebben om zich door een mijnenveld van juridische spitsvondigheden heen te ploegen.