Bij ons heerst een hardnekkige mythe, die van de politicus als professional. Hoewel wij geen specifieke opleiding kennen tot beroepspoliticus, is het idee van een vakpoliticus die gespecialiseerd is in het ontwikkelen van politieke meningen sterk ingeburgerd.

De ontwerpers van ons politiek stelsel in Amerika en Frankrijk aan het eind van de 18e eeuw meenden dat het gewone volk niet in staat was verstandige politieke besluiten te nemen. Dat moest voorbehouden zijn aan een elite van wijze burgers die als volksvertegenwoordigers in een parlement moesten worden gekozen. De vluchtige opinies van het onbezonnen volk moesten door deze vertegenwoordigers gefilterd worden om in waardevol beleid vertaald te kunnen worden.

1. Wij zouden net als de klassieke Atheners burgers direct aan de politieke beraadslagingen kunnen laten deelnemen in wetgevende organen en hen daarin ook het volledig stemrecht toevertrouwen. In Athene kwamen burgers 1 x per 10 dagen bijeen met 6000 man in de Volksvergadering. Later werd het systeem van de Nomotheten wetgevende ɓurgers die via loting telkens voor behandeling van een bepaalde wetsvoorstel werden geselecteerd. Zij luisterden naar een voor- en een tegenstander van een voorstel, beraadslagden niet en gingen direct over tot geheime stemming.

2. Wij zouden de recente experimenten met wetgevende Burgerberaden, in analogie met de vergaderingen van de Nomotheten, kunnen voortzetten om uiteindelijk mogelijk ons huidige parlementaire stelsel te vervangen. Deze Beraden kunnen het best per thema bijeengeroepen worden en zouden, anders dan in Athene, ook beraadslagend moeten zijn, zoals het woord al suggereert.

3. Wij zouden ervoor kunnen zorgen dat ambtenaren tot en met ministers een louter uitvoerende functie vervullen en niet in de positie geraken dat ze op een of andere manier bij politieke besluitvorming betrokken raken. De Atheners waren daar ontzettend bang voor en kenden zeer korte ambtstermijnen van hoogstens 2 jaar. In functies die, in hun ogen een speciale expertise vroegen, werden ambtenaren telkens voor 1 jaar gekozen. Dat is een groot verschil met onze ministerpresidenten en burgemeesters die ambtstermijnen van vele jaren volmaken. Dan ligt ongewenste machtsconcentratie al snel op de loer. Het schervenrecht (ostracisme) waarbij een generaal/redenaar voor 10 jaar verbannen kon worden werd ook lange tijd ingezet om te verhinderen dat een spreker in de Volksvergadering te veel verdeeldheid kon zaaien of mogelijk zelf een dictatoriale positie kon bemachtigen.

4. Ambtenaren zouden ook volgens goed Atheens gebruik aan het einde van hun ambtstermijn beoordeeld en eventueel bestraft kunnen worden aan de hand van een evaluatierapport. Bij ons zijn ambtenaren niet in het Parlement aansprakelijk voor ambtsvergrijpen. Mogelijk was een toelagenschandaal in die omvang dan niet bij ons voorgekomen.

5. Wetgevende organen zouden wetten die in strijd met eerdere wetten of anderszins ondeugdelijk zijn moeten kunnen heroverwegen, zoals dat in klassiek Athene bijvoorbeeld kon via de zgn. grafe paranomon procedure. Hierbij kon iedere burger een wet ‘aanklagen’. Als de klacht gegrond werd verklaard in Volksvergadering werd hij doorverwezen naar een Volksrechtbank van enkele honderden ingelote burgers. Ook werd er wél een tweede zitting van de Volksvergadering gehouden waarin een eerder besluit nogmaals tegen het licht werd gehouden.

6. We zouden een speciaal ambtelijk orgaan kunnen installeren dat inventariseert welke wettelijke regelingen gewenst zijn en ingelote Burgerberaden samenstelt die wetsvoorstellen creëert die hier vorm aan geven. In Athene werd dat door de Raad van 500 gedaan die de wetsvoorstellen en de agenda voor de zittingen va de Volksvergadering voorbereidde.